Listen Now

Fake News! Een term die sinds een aantal jaren niet meer weg te denken is uit ons collectief geheugen. Maar is fake news iets nieuws? In de 16de en 17de eeuw werden er ook nieuwsberichten gemaakt, die soms wel, maar soms ook niet betrouwbaar waren. Met andere woorden: hoe is de wisselwerking van informatie in de vroegmoderne tijd? Om daar meer over te weten te komen praten we met dr. Rosanne Baars, ze promoveerde op nieuwsuitwisseling tussen Frankrijk en De Republiek in deze periode. Belangrijkste vragen: wat waren die dekselse Jezuiten van plan en werd er nog een beetje gedefenestreerd?

In een eerdere aflevering hadden we het over het schip de Van Imhoff. Een tragisch verhaal uit 1942 waarbij veel mensen om het leven kwamen. Wat gebeurde hier? En waarom? En hoe is de Nederlandse overheid omgegaan met deze scheepsramp? Het verhaal van de Van Imhoff zegt veel over de Nederlandse omgang met haar oorlogsverleden. Historica Lucie van Hulst deed onderzoek naar de Van Imhoff, sprak met nabestaanden én de maker van een in de doofpot gestopte documentaire uit de jaren ´60. Afbeelding: De Van Imhoff ligt op de rede van Donggala (1914), Collectie Tropenmuseum.

Begin jaren ´80 werd België geschokt door een serie gewelddadige overvallen. Deze acties tussen 1981 en 1985 kwamen op naam te staan van De Bende van Nijvel. Het is een verhaal dat nog steeds niet is opgelost. Tim en Paul duiken vandaag verder in dit verhaal, aan de hand van de serie ´1985´. Die is vanaf 27 april te bingen op NPO Plus, en als je het wat rustiger aan wilt doen zijn er vanaf 4 mei wekelijkse afleveringen te checken op NPO3. [ Promo]

Half april 1945 vinden er nog zware gevechten plaats in het noorden van Nederland. Terwijl de oorlog bijna voorbij lijkt te zijn geven de Duitsers in Groningen zich nog niet over. We gaan op pad met Joël Stoppels, dé expert over de Slag om Groningen. Hij neemt ons mee naar de plekken in de stad waar de schade nog steeds te zien is.

Tim en Paul houden van geschiedenis en zitten ook weleens in de gym. Daarom hebben we het vandaag over sportgeschiedenis. Marathon, Pankration en de Decathlon - dat is zo´n beetje het enige dat we kennen. Gelukkig hebben we uitstekende hulp ingeschakeld. Hoogleraar Oude Geschiedenis Onno van Nijf van de Rijksuniversiteit Groningen doet onderzoek naar sport en cultuurgeschiedenis in de oude wereld. Hij leek ons een uitstekende gast om te praten over de Olympische spelen, wagenrennen en wat historisch onderzoek naar sport kan betekenen voor geschiedschrijving. Ook heel tof: In het kader van het Groningse NWO project 'Connecting the Greeks' wordt er gewerkt aan een database van oud-Griekse atleten: www.connectedcontests.org" Je kunt daar zien waar de atleten vandaan kwamen en waar ze wedstrijden hebben gewonnen." Meer weten? Sportgeschiedenis. Van Nijf, O & S. Couperus. (Elementair Deeltje 72)

Het is de week van de klassieken! Dus tijd voor een classic Tim en Paul aflevering. Vandaag duiken we verder terug de tijd in dan ooit tevoren. We zijn terug op het Turfdraagsterpad, dit keer om te praten met dr. Luuk Huitink. Hij vertel ons over de avonturen van Xenophon, het begin van geschiedschrijving, een gezellige wandeltocht naar Baghdad én elektrische auto's. Maar wie is die Xenophon eigenlijk? En bestond hij wel echt? Dáar gaan we vandaag achter komen. Meer weten?: Een recente algemene inleiding op Xenophon en de Anabasis kun je vinden in: L. Huitink & T. Rood, Xenophon. Anabasis, Book III, Cambridge 2019. De Anabasis is in het Nederlands vertaald als: Xenofon, Anabasis: De tocht van de tienduizend, vertaald door Gerard Koolschijn en ingeleid door Nicolaas Matsier, 5e druk Athenaeum 2013. De Hellenica is in het Nederlands vertaald als: Xenofon, Griekse oorlogen, vertaald door Gerard Koolschijn, Athenaeum 1990. De Cyropaedia heeft twee recente Nederlandse vertalingen: Xenofon, De vorming van Cyrus de Grote, vertaald door John Nagelkerken, 2e editie Damon 2021; en Xenophon, Cyrus de Grote: Een studie in leiderschap, vertaald door Marianne van der Weiden, Ta grammata 2022.

Napoleon vond zijn Waterloo bij... Waterloo. Dat vonden we iets te toevallig en wilden er meer over weten, maar onze favoriete Zweedse historici van ABBA kwamen er ook niet helemaal uit, dus moesten we het hogerop zoeken. We zijn te gast bij Ben Schoenmaker - hoogleraar militaire geschiedenis en directeur van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie. Hij vertelt ons alles over een van de bekendste veldslagen in de Europese geschiedenis. Wa-Wa-Wa-Wa Waterloooooooo

[Sponsored] Het tiende seizoen van The Curse of Oak Island is onlangs van start gegaan. De show waarin de Lagina broers het 227 jaar oude mysterie van Oak Island proberen op te lossen, een eiland voor de Canadese kust, in Nova Scotia. Eeuwenlang wordt er al beweerd dat er in de bodem van dit mysterieuze eiland de meest bizarre schatten begraven liggen. Is dit eiland echt een goudmijn of is het meer hoop dan wijsheid? The Curse of Oak Island wordt iedere dinsdag uitgezonden om 20.30 uur op The History Channel. Onze gast, Corjan Mol, is sinds enkele jaren betrokken bij de show. Op dinsdag 14 februari is hij voor het eerst dit seizoen te zien.

Een homage aan Catalonië, Voor wie de klok luidt en Guernica. Zomaar wat termen die te maken hebben met de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939). Wat we ook weten is dat deze oorlog een grote aantrekkingskracht heeft op buitenlandse idealisten, onder hen ook Nederlanders zoals vriend van de show Jef Last. Maar wat is er nou precies aan de hand? Om daar achter te komen gaan we praten met dr. Samuël Kruizinga van de Universiteit van Amsterdam. Hij schreef samen met Lodewijk Petram het boek 'De Oorlog Tegemoet. Nederlanders en de Strijd om Spanje.' Meer lezen?: - S. Kruizinga, L. Petram, De Oorlog Tegemoet. Nederlanders en de Strijd om Spanje 1936-1939. - E. Hemingway, For Whom the Bell Tolls - G. Orwell, A Homage to Catalunia - J. Last, verschillende werken - R. Wester, Bestaat er een raarder leven dan het mijne? Jef Last (1898-1972). Afbeelding uitsnede van: Guernica, Pablo Picasso (1937), Museo Reina Sophía

Tim en Paul kijken wel eens naar de televisie. En soms is daar geschiedenis op te zien. Daar vinden we wat van. In deze aflevering praten we over Ruud Gullit en de Mysteries van het Oude Egypte.

Tim en Paul kijken wel eens naar de televisie. En soms is daar geschiedenis op te zien. Daar vinden we wat van. In deze aflevering praten we over SAS: Rogue Heroes.

Wat nou als je als nietsvermoedende Duitser in de jaren '30 en '40 in Nederland woont en dan je oude heimat je nieuwe thuisland binnenvalt? Hoe ging Nederland om met haar Duitse inwoners? En wat zegt dat over Nederlanderschap? En misschien het allerbelangrijkste - wat is de rol van prins Bernhard in dit geheel? Sinds we Marieke Oprel kennen is ze bezig met een onderzoek naar Duitsers in Nederland tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. In haar promotieonderzoek zag ze duízenden archiefstukken in en ze is nu te gast om daar met ons over te praten. Meer lezen: - M. Oprel, Afrekenen met de Vijand (2021).

Tim en Paul kregen een nieuwe serie van History Channel te zien als sneak preview. Daar hadden we natuurlijk een mening over en die willen we niet voor jullie geheim houden. Ben je na het luisteren geïnteresseerd in het kijken van de serie Colosseum? De eerste aflevering is te zien op maandag 7 november, 22.00. En daarna elke week! [Sponsored content]

Salve! En welkom bij de Timmus en Paulus Geschiedenispodcastus! Vandaag duiken we voor het eerst in onze historie de oudheid in. We gaan het hebben over orator nummero uno Marcus Tullius Cicero (106 - 43 BCE). En we hebben daar een hele leuke gast voor gevonden! Lidewij van Gils (UvA) is wat ons betreft dé kenner van Cicero in Nederland. Ze schreef samen met drie andere specialisten een Elementair Deeltje (zie meer weten) over de beste man en er is een heus Cicero-genootschap - waar we stiekem graag bij zouden willen maar ons Latijn is net zo goed als ons Etruskisch - én werd verkozen tot docent van het jaar bij haar vorige werkgever de Vrije Universiteit (en niet bij de UvA zoals we in de intro zeggen...) Salvete Domum! Beeld: Cicero denounces Catilina, Maccari, 1888. Meer weten?: - www.cicerogaatverder.nl - Van Gils, Pieper, Tellegen-Couperus, Van der Wal, Elementaire Deeltjes 57, Cicero (2018). - Veel werk van Cicero is (vertaald) te vinden online, oa via Project Gutenberg en de Latin Library.

Nederland was ooit een koloniale macht, en dat koloniale rijk moest bestuurd worden. Vanuit het kleine Den Haag hadden hoge heren zoals Colijn het voor het zeggen over miljoenen mensen aan de andere kant van de wereld. Een belangrijke spil was Alexander Idenburg, iemand die door de geschiedenis vergeten is, terwijl hij een van de grondleggers is van het het bloedige ethische koloniale beleid in Indonesië. Hoe kreeg dat beleid vorm? Hans van der Jagt schreef het boek 'Engelen uit Europa', over de koloniale politieke geschiedenis van begin 20ste eeuw en wilde wel bij ons aan tafel. Het leuke is, dat boek kan je dus ook winnen! Hoe? Dat hoor je in de uitzending. Afbeelding: Gouverneur-Generaal A.W.F. Idenburg brengt een bezoek aan de koloniale tentoonstelling in Semarang (1914), collectie Tropenmuseum.

Tim en Paul hebben weleens gehoord van de West Indische Compagnie, ook zelfs van de Middelburgse Commercie Compagnie. Wat we nog niet wisten was dat er in de achttiende eeuw een enorme particuliere slavenhandel vanuit Amsterdam gaande was, onder leiding van Jochem Matthijs en Coenraad Smitt. Historici Jessica den Oudsten en Ramona Negrón schreven een boek over hun archiefonderzoek naar deze heren: 'De Grootste Slavenhandelaren van Amsterdam. Over Jochem Matthijs en Coenraad Smitt' ligt vanaf begin september in de winkel! Afbeelding: Stadarchief Amsterdam/A general view of the City of Amsterdam from the Tye, 1760.

Paul faalde ooit opzichtig in een nationale geschiedenisquiz over de Vietnamoorlog. En hoewel dat al een tijd geleden is slaapt hij er nog steeds niet goed van. Hoog tijd om dat te verwerken. We zitten aan tafel met iemand die er wél vanaf weet. Rimko van der Maar is universitair docent aan de UvA en promoveerde op het Nederlandse perspectief op en tijdens de Vietnamoorlog. Hij neemt ons mee naar deze warme koude oorlog. 'Aint war hell?' Afbeelding via National Archives

De term 'genocide' wordt vaak toegepast, maar wat betekent het eigenlijk? Wat maakt iets een genocide? We gaan in gesprek met Thijs Bouwknegt, onderzoeker bij het NIOD Instituut voor Oorlogs-,Holocaust- en Genocidestudies. Hij richt zich op de geschiedenis van massaal geweld en transnational justice. Hij was daarnaast onder andere betrokken bij het Rwanda-tribunaal. Hoe houdt hij zich staande als onderzoeker van deze geschiedenis? Let op: deze aflevering bevat verwijzingen naar (massa en volkeren-)moord en martelingen.

Tijdens de bezetting van Nederland in de Tweede Wereldoorlog werd de Joodse Raad ingevoerd. Het was een schakelstuk tussen de bezetters en de Joodse bevolking van dit land. Na de oorlog was het makkelijk oordelen over haar doen en laten. De vele mythes rond de Raad gaan over eigenbelang en opportunisme. Om meer te weten te komen over de Raap reisden we af naar Leiden om te spreken met Bart van der Boom. We spraken hem al eerder over het 'onderzoek' naar het verraad van Anne Frank, en hij wilde ons nog wel een keer te woord staan over zijn eigen net gepubliceerde 'De Politiek van het Kleinste Kwaad'. Wellicht ten overvloede, maar deze aflevering bevat verwijzingen naar de Holocaust, Jodenvervolging en genocide.

'Mon Dieu!' In de vorige aflevering kon je horen dat het niet al te best ging met de pogingen van Oranje om iets van het leven te maken. Kan hij na aankomst in Holland het tij keren?