Listen Now

Eerder constateerden we in aflevering 41 dat objectieve journalistiek een recent ideaal is, dat onhaalbaar en onjuist is. Wat gebeurt er als je dat als verslaggever loslaat? Communicatiewetenschapper en publicist Chris Aalberts werd tijdens zijn onderzoek naar Forum voor Democratie geïntimideerd omdat hij partijdig zou zijn. In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich met hun verloren derde Mediadoctor over kleur bekennen in de journalistiek.  We staan uitgebreid stil bij Aalberts' werkwijze. Waarom vindt deze etnografische vorm van onderzoek doen zo weinig navolging in de journalistiek? Wat zijn Aalberts' normen en waarden tijdens zo'n onderzoek? Hoe verschillen die van andere journalisten? En speelt het rechts niet in de kaart als je openlijk laat zien waar je staat? Bestel Aalberts' boek De partij dat ben ik. De politieke beweging van Thierry Baudet: https://libris.nl/boek/?authortitle=chris-aalberts%2Fde-partij-dat-ben-ik--9789491921858 Steun zijn nieuwe onderzoeksproject naar de jonge partij Volt: https://www.voordekunst.nl/projecten/11943-volt-vernieuwend-of-naief-1

De Zuid-Koreaanse cultuur staat haaks op die van Nederland, krijgen we sinds het begin van de coronacrisis te horen. Zuid-Koreanen zouden een collectivistische cultuur hebben, een fundamenteel andere volksaard van de onze, waardoor zij zaken anders aanpakken dan wij. De Mediadoctoren herkennen in zulke uitspraken direct ongepast en ongeïnformeerd wij/zij-denken. In deze aflevering verwonderen wij ons daarom over oost/west-denken. Dat doen we met Remco Breuker, hoogleraar Koreastudies aan de Universiteit Leiden. We bespreken waarom die boodschap het zo goed doet bij de media en waarom zij wel passende verklaringen niet willen horen. Dat betekent dat het gaat over luiheid, exotisme en occidentalisme. Als we culturele uitingen en economische successen willen begrijpen moeten we kijken naar de recente geschiedenissen in plaats van simpelweg 'want Confucius' te roepen. Breuker neemt ons daarom mee in die geschiedenissen. Wist je trouwens dat echte mannen uit Korea komen?

Lange tijd waren mediamarkten overzichtelijk: deze kranten van die uitgevers, deze zenders van die omroepen. Dat landschap veranderde eind vorige eeuw en internet heeft die verandering verder gestuwd. We hebben nu te maken met grote platformen die niet makkelijk in één categorie te vangen zijn. Hoe kan je hen reguleren? In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over mediabeleid en de macht van platformen. Dat doen we met Matthijs Leendertse, docent bij de afdeling Media & Communicatie van de Erasmus Universiteit Rotterdam en gespecialiseerd in beleid. Wat maakt platformen als Facebook en YouTube zo bijzonder? Waarom wil een overheid zich eigenlijk met mediamarkten bemoeien. We diepen het onderwerp uit aan de hand van drie thema's: contentvoorschriften, vrijheid van meningsuiting en monopolie. Uiteindelijk komen we tot een verrassende conclusie.

Kennis is macht: wie weet wat er gebeurt, kan daar op inspelen. Waar vroeger zakelijke contacten elkaar brieven doorgaven met nieuws over militaire kwesties, diplomatie en het hof, heeft nu iedereen toegang tot informatie over het reilen en zeilen van de staat en haar handelsbetrekkingen. Zulk nieuws beïnvloedt de publieke opinie en bij economie draait het allemaal om vertrouwen. In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over de effecten van economisch nieuws. Dat doen we met Mark Boukes, Universitair Docent Communicatiewetenschap aan de Universiteit van Amsterdam.  We staan lang stil bij onderzoeksmethoden: hoe bepaal je wat precies onder economisch nieuws valt en hoe meet je de stand van de economie? Boukes legt uit in welke periodes er meer negatieve en wanneer er meer positieve berichtgeving is. Uiteindelijk laat dr. Crone zich zelfs overhalen over het nut van effectonderzoek.  De studie van Damstra en Boukes die centraal staat in de uitzending: https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/0093650217750971

De waarheid is een terrein van strijd. Complotdenkers en antivaxxers vinden elkaar in viruswaanzin. Hun ogenschijnlijke aversie tegen wetenschap kan een gevaar vormen voor de volksgezondheid. Kunnen we met kennis terugvechten? Wat zijn de criteria van waarheid? En hebben we na de Verlichting niet het oude geloofssysteem ingewisseld voor een te groot vertrouwen in de Rede? In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over weerstand tegen waarheid. Dat doen we met Bas Haring, hoogleraar Publiek Begrip van Wetenschap aan de Universiteit Leiden. Waarheid is geen vanzelfsprekend begrip: de zwaartekracht is geen feit maar een theorie en daarom een verhaal. We praten over het belang van methode, over het contrast met ervaring en de vraag in hoeverre een gedeelde waarheid noodzakelijk is voor een samenleving. Soms heb je als wetenschapper verantwoordelijkheid, maar soms moet je ook dingen van je af laten glijden en de leek zijn waarheid laten. We meanderen naar  homeopathie en vreemdgaan. Misschien is waarheid wel een minder belangrijk begrip dan we denken.

Als we de media moeten geloven gaat het niet goed met het Nederlands. Taalverloedering, ontlezing, niet te maken eindexamens en gebrekkige animo voor de studie. Ondertussen blijft de interesse voor massastudies als media & cultuur maar groeien. In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over het vak Nederlands in relatie tot de media. Dat doen we met Marc van Oostendorp, hoogleraar Nederlands en Academische communicatie aan de Radboud Universiteit.  We bespreken waartoe het vak Nederlands eigenlijk opleidt, zowel op de middelbare school als aan de universiteit. Recente maatschappelijke discussies komen samen in onze taal. Maar wat het Nederlands eigenlijk ? En is alles de schuld van media(studies)?

Elke dag horen we de laatste cijfers over besmettingen, IC-opnames en coronadoden. Leidt meer weten ook tot betere beslissingen? Wie is de auteur van data? En kun je a-politiek data verzamelenen? In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over data, digitalisering en dataficatie. We doen dat met Mirko Schaefer, Universitair Hoofddocent aan de Universiteit Utrecht, oprichter van de Utrecht Data School en co-auteur van The Datafied Society. We praten over het verschil tussen digitalisering en dataficatie en staan lang stil bij de rol die mediawetenschap kan spelen in maatschappelijke discussies over en wetenschappelijk onderzoek naar deze processen. We zijn kritisch op big data, en staan stil bij het belang van het ethisch beoordelen van datasets, dat wil zeggen hoe bias en uitsluiting hun weg vinden in datasets en hoe dat op te sporen is. Uiteindelijk draait het op de vraag welke beslissingen iemand neemt op basis van data.

Het Nederlands medialandschap had er anders uitgezien zonder de familie de De Mol. Zo zei de vader van Linda en John reeds in de jaren 60: “De nieuwe tijd vraagt om opportunisme”. Dat is keer op keer een verstandige strategie gebleken. In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over mediageschiedenis en de De Mol-dynastie. Dat doen we samen met Mark Koster, freelance journalist en auteur van De Mol: De machtigste mediafamilie van Nederland. Dr. Crone is met verlof en wordt voor deze keer vervangen door Jaap Kooijman, onze huissterrenkundige.  Na een introductie over het boek en de totstandkoming ervan, bespreken we de rol van de familie De Mol in vier cruciale periodes: de jaren 60 en piraterij; de jaren 80 en commerciële televisie; de eeuwwisseling en internationale formathandel; en de huidige periode en synergie & data. Is de familie sturend geweest of eerder volgend? Bestaat zoiets als DeMol-DNA? Wat leert deze familiegeschiedenis ons nu over de geschiedenis van de Nederlandse media?

Etiquette ging vroeger over welke japon je op welk moment droeg en welke vork je bij welk gerecht gebruikte. In de de huidige, geïndividualiseerde samenleving zoeken mensen in veel meer situaties naar houvast. Omgangsvormen zijn complex, welke rol kunnen media daarin spelen? In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over moderne manieren. Dat doen we met Beatrijs Ritsema, die sinds 2002 de vaste etiquetterubriek in Trouw verzorgt.  We hebben het over de aard van etiquette, trends in vragen en de overeenkomsten met taal. Uiteraard bespreken we de media en vragen we haar hoe ze omgaat met kritiek. Wat is de functie van een dergelijke rubriek?

De coronacrisis bracht een dansverbod dat al bijna negen maanden duurt. Politici zagen het nachtleven altijd al als duistere bron van verdoemenis en negeren nu de noodkreten van clubs en festivals. Ook het publiek lijkt weinig betrokken: een demonstratie in september trok slechts 2000 deelnemers. In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over de dode nacht. We doen dat met Mirik Milan, dé pleitbezorger van het nachtleven. Hij was van 2012 tot 2018 Nachtburgemeester van Amsterdam. Nu adviseert hij vanuit zijn bedrijf Vibelab steden wereldwijd over het belang van de nacht. We praten uiteraard over de effecten van de sluiting, maar ook over oplossingen. Er is een global nightlife recovery plan. Milan kijkt ook naar bestpractices uit andere sectoren die meer ruimte hebben gekregen tijdens corona. We mijmeren over de toekomst: zijn er ook aanpassingen uit de coronacrisis die behouden blijven?

Tegenwoordig lijkt iedereen iets met AI te moeten en dat geldt ook voor de vertegenwoordigers van de pers. Zo gebruiken journalisten AI in hun proces van informatie zoeken. Hoe doen ze dat? En is dit goed of slecht voor de kwaliteit van de journalistiek? In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over de inzet van AI in het journalistieke proces. Dat doen we met Yael de Haan, lector Kwaliteitsjournalistiek in Digitale Transitie aan de Hogeschool Utrecht. We bespreken hoe digitaal vaardig journalisten zijn, hoe ze keuzes maken en of ze daarop reflecteren. Wat moeten aankomende journalisten precies leren op school om veranderende technologie ook later bij te kunnen blijven bijbenen?

Aflevering 103 ging over uiterst rechts, met Sarah de Lange. Daar hoort ook een uitzending over links bij. In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over De Theorie van de Kraal. Dat doen we met auteurs Willem Schinkel, hoogleraar Sociale Theorie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, en Rogier van Reekum, universitair docent aan dezelfde universiteit. Met politicoloog Sarah de Lange spraken we vooral over het rechts-politieke spectrum, met sociologen Willem en Rogier praten we inhoudelijk over links. Het gesprek is woekerend: Schinkel en Van Reekum spreken graag. Ze leggen uit wat de kraal inhoudt en wat ze willen dat het boek doet.

Ter gelegenheid van het verschijnen van dr. Duits' nieuwe boek Eindelijk Weten Wat Seks Is voeren de Mediadoctoren een pittig gesprek over de noodzaak van nog een boek over seks. We praten over de relatie tussen seks en televisie, de eeuwige vraag of mensen seksueel bevrijd moeten worden (nee!) en onze eerste keer. Het tweede deel van de uitzending is een registratie van de boeklancering in Club Church, met een verhandeling van Mattias Duyves over seks, een een-tweetje op het podium tussen de Mediadoctoren en een voordracht van passages uit het boek. Het boek is te bestellen via https://www.uitgeverijtenhave.nl/boek/eindelijk-weten-wat-seks-is/

Op sociale media haken bedrijven niet alleen in op de actualiteit (denk WK Voetbal of corona), maar sluiten zich ook aan bij maatschappelijke en politieke bewegingen, zoals Black Lives Matter en feminisme. Hebben we bedrijven meegesleurd in ons meningenklimaat? Wat zijn de risico's voor bedrijven? En zitten consumenten hier eigenlijk wel op te wachten? In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over merken met een mening. Dat doen we Suzanne de Bakker, Hogeschoolhoofddocent Behavioural Communication bij het Lectoraat Communicatie in Digitale transitie en Instituut voor Communicatie aan de Hogeschool Utrecht. We praten over succesvolle inhakers en de kunst van inspelen op het gesprek van de dag, in plaats van je ongevraagd in een gesprek mengen. Uiteraard hebben we het over de kansen en gevaren van 'corporate social advocacy', zoals (de dreiging van) boycots, en ook over de vraag over waarom bedrijven meningen hebben gekregen. Inhakers en aansluiten bij maatschappelijke kwesties blijkt vooral iets te zijn waar grote merken gericht op consumenten een kleine winst kunnen behalen. Links bij deze uitzending: Voorspelling De Bakker beste inhaker 2020 https://www.marketingfacts.nl/berichten/best-social-awards-wat-is-de-beste-inhaker-van-2020

'Racisme is geen mening', 'je mag tegenwoordig niets meer zeggen'. Links en rechts bevechten elkaars ruimte om te spreken. Heeft dit gevolgen voor de stemmen die we horen? Welke opinies zijn werkelijk onwelgevallig? In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over dissonante stemmen aan de universiteit en in de media. Dat doen we met Meindert Fennema, emeritus hoogleraar Politieke Theorie en fervent verdediger van democratische grondrechten. We praten over grenzen aan de vrijheid van meningsuiting, maoïstische argumenten tegen meritocratie, ruimte voor ongelijkheid. Het gevaar blijkt niet te zitten bij studenten die het curriculum willen dekolonialiseren of bij rechtse snowflakes die zich gepest voelen, maar komt van hogerhand.

Soms lijkt het alsof technologie helemaal niet de oplossing is, maar het probleem. Het wereld wijde web beloofde in de jaren 90 democratisering en vooruitgang, het bracht surveillance en uitbuiting. In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over het internet. Dat doen we met Marleen Stikker, directeur van Waag en auteur van het boek Het internet is stuk, maar we kunnen het repareren. We praten over verantwoordelijkheid: wie is er schuldig aan dat kapotte internet? Wat kunnen we gebruikers doen en welke rol kunnen en moeten we van de overheid verwachten. We kijken naar kansen op lokaal niveau en vanuit het onderwijs. Het internet is te redden, maar het is niet makkelijk. Redacteur Marijn interviewde leeftijdsgenoot Oscar Behagel(2000), over hoe opgroeien met het internet zijn jeugd heeft beïnvloed.

In deze laatste aflevering van de speciale coronareeks kijken de Mediadoctoren terug. Het lijkt alsof de bevolking heeft besloten dat per '1 juno' de crisis ten einde is gekomen. Maar hoe sluiten we het verhaal af zonder catharsis? En hebben we nu juist heel veel of heel weinig meegemaakt? Corona eindigde ook met onaanvaardbaar racisme en seksisme: het politiek inhouden was duidelijk ook voorbij. We praten over grondrechten en wit ongemak. We blikken terug op en kijken vooruit naar de stand van het hoger onderwijs. Wreekt het gebrek aan een lobby zich? Waarom verzetten universiteiten zich niet? We danken alle collega's die bijdrages hebben ingestuurd voor deze reeks. Volgende week hervatten we de reguliere programmering.

De Mediadoctoren hebben vakantieplannen. Ze verwonderen zich over de waarde van de zomervakantie voor de Europeaan. En waarom zou je nu op vakantie willen als er zoveel opmerkelijks en unieks gebeurt in eigen land? Klaas de Zwaan, docent Mediastudies aan de Universiteit Utrecht, bepleit het belang van historische afstand. Hij vergelijkt fake news in WWI met nepnieuws tijdens Corona. Martijn de Koning, als onderzoeker verbonden aan de Radboud Universiteit, reflecteert op de aandacht voor religie en God in deze periode. Hij heeft ook een vraag voor de Mediadoctoren. Link bij deze uitzending: NIDA belt met redacties over moslima's met mondkapjes. https://www.facebook.com/watch/?v=575357803072823

De Mediadoctoren hebben vakantieplannen. Ze verwonderen zich over de waarde van de zomervakantie voor de Europeaan. En waarom zou je nu op vakantie willen als er zoveel opmerkelijks en unieks gebeurt in eigen land? Klaas de Zwaan, docent Mediastudies aan de Universiteit Utrecht, bepleit het belang van historische afstand. Hij vergelijkt fake news in WWI met nepnieuws tijdens Corona. Martijn de Koning, als onderzoeker verbonden aan de Radboud Universiteit, reflecteert op de aandacht voor religie en God in deze periode. Hij heeft ook een vraag voor de Mediadoctoren. Link bij deze uitzending: NIDA belt met redacties over moslima's met mondkapjes: https://www.facebook.com/watch/?v=575357803072823

Series en films kunnen nooit over 2020 gaan tenzij het thema coronagerelateerd is. De Mediadoctoren bespreken vriendschappen met recent gedumpten of dumpers. De eerste gast is Yvon van der Pijl, universitair hoofddocent antropologie aan de Universiteit Utrecht en gespecialiseerd in de dood. Ze reflecteert op onze zucht controle te willen hebben op de dood en over de onzichtbaarheid van de dood in de wetenschap. Het bruggetje naar nalatenschap is makkelijk gemaakt: de tweede bijdrage is van Kees Teszelszky, conservator digitale collecties aan de Koninklijke Bibliotheek. Wat bewaart hij tijdens corona?