Listen Now

Paul de Kort maakt al ruim 30 jaar landschapskunst. Hij doet interventies die verwijzen naar de cultuurgeschiedenis van een specifieke plek, visueel interessant zijn en een nieuwe betekenislaag aan de omgeving toevoegen. Ook moeten zijn werken opboksen tegen de natuurkrachten, die er soms met het uiterlijk én met de betekenis van zijn werk vandoor gaan.

Sara Bjarland struint langs de vuilcontainers van Amsterdam, om zich te laten raken door afgedankte objecten. Door de schoonheid of tragiek van ons grof afval te portretteren, het binnenstebuiten te keren of er sculpturen van te maken, geeft ze het een tweede leven en stelt ze vragen over al die spullen die we de ene dag zo hard nodig denken te hebben, en de volgende dag naast een afvalbak liggen te verpieteren.

Louise te Poule fotografeert stillevens zoals ze in de 19 eeuw geschilderd werden, maar voegt er hedendaagse elementen aan toe: een fopspeen, een strook vershoudfolie of een pakje melk. Vervolgens berwerkt ze de genomen foto digitaal, waardoor het beeld een ongrijpbare uitstraling krijgt. Behalve fotografisch werk maakt Louise ook sculpturen, die op een vergelijkbare manier raadselachtig zijn: manshoge figuren bestaande uit mos, of negen standbeelden verscholen onder gouden capes, die op spiegelende sokkels over een natuurgebied waken.

Annabelle Binnerts werkt met taal als materiaal. Vaak krijgt dat de vorm van geschilderde zinnen op muren, zorgvuldig afgestsemd op de ruimte om hen heen. Ze spelen met het idee van een fysiek karakter van woorden: welke mentale ruimte kan een woord oproepen, hoe kan een zin alleen naar zichzelf verwijzen en claustrofobisch aanvoelen, heeft een woord een voor- en een achterkant, en wat is er voor nodig om de woorden in een zin in slaap te laten vallen?

Sandim Mendes onderzoekt wat het betekent om een identiteit te hebben - in verschillende culturen, maar ook tussen culturen in. Ze is geboren in Nederland, maar heeft een Kaapverdiaanse achtergrond. In haar werk reconstrueert ze (speculatieve) geschiedenissen op haar eigen manier, om dichter bij het antwoord op die vraag te komen. Bijvoorbeeld door in verhalen te duiken over haar totaal verschillende Kaapverdiaanse opa's: de één liep voorop in het verzet tegen de Portugese kolonisator, de andere werkte mee aan het innen van goederen voor de Portugezen. En in een muurschildering ter gelegenheid van Bevrijdingsdag in Museum Rotterdam, vukde de het bestaande geschiedenisverhaal aan door ook de zwarte soldaten weer te geven die Nederland bevrijd hebben, en de Chinezen voor wie de strijd met de Japanners over was. Zo laat ze zien hoe grote politieke geschiedenissen verweven zijn met kleine, persoonlijke verhalen.

Anya Janssen schildert realistische portretten, die iets weghebben van filmstills: ze lijken een stukje prijs te geven van een groter, magisch verhaal. Vaak schildert Anya jongvolwassenen of kinderen die op het punt staan een andere levensfase in te gaan. Ze legt hun open houding vast in de fluoriserende tinten die passen bij de apocalyptische achtergrond waar ze in staan, paart het onschuldige gezicht van een puber met een demonische blik, of legt een eeneiige tweeling vast in onheilspellende droomlandschappen. Haar zinderende schilderijen hebben daarmee veel meer zeggingskracht dan wanneer ze alleen naar de werkelijkheid zouden verwijzen.

Willem de Haan doet interventies in onze dagelijkse leefruimte, die nep zijn maar zeer realistisch ogen. Een nooduitgang midden op straat in Berlijn, om te ontvluchten aan het dagelijks leven. Een groot bord met een filmscript over hardlopers, geplaatst bij een park waar nietsvermoedende sporters voorbij komen, die zo onderdeel worden van de scène. Of de gloednieuwe buitenwijk van Wenen, waar een tourgids die normaal gesproken met zijn paard en wagen toeristen rondrijdt door de historische centrum, nu van de toekomstige bewoners van de wijk over de omgeving te horen krijgt. Het zijn ingrepen die op het eerste gezicht grappig zijn, maar je daarna ook bewust maken van (on)geschreven regels die op de specifieke plek van de interventie gelden.

De schilderijen van Jana van Meerveld onttrekken zich aan een gemakkelijke omschrijving: er is een basaal landschap in te herkennen, maar er zijn vaak ook meerdere lagen van abstracte tekens en vormen. Een speciale schildertechniek zorgt ervoor dat ze niet al te planmatig te werk kan gaan, en de intense ervaring die ten grondslag ligt aan een werk ongehinderd op het doek overgebracht kan worden. Ook brengt ze schilderingen aan op grotendeels verlaten en unheimische plekken op industriële plekken, waar de natuur het zwaar te verduren heeft, als stille (en illegale) daad van verzet tegen de uitbuiting van de aarde.

Jaap Scheeren fotografeert op grappige en poëtische manier zijn dagelijkse omgeving. Zo ontstaat er een afwijkende blik op de werkelijkheid, die veelzeggend kan zijn over ons leven. In zijn fotoroman The Flipping Bird toont hij de natuur als femme/homme/x fatale, die de besluiteloze, destructieve mens kan verleiden, maar evengoed de middelvinger kan geven. Ook vertaalt Jaap sleutelmomenten uit zijn eigen -betrekkelijk normale - leven naar beeld: het kwetsbare gevoel als kersverse vader verantwoordelijk te zijn voor een baby wordt een video van een man die in een pallet met eieren valt, en de as van zijn gecremeerde oma Toos wordt gebruikt als pigment voor haar portretfoto.

Het werk van Bart Lunenburg begint bij architectuur: hoe is de tekentafelvisie van een architect in de praktijk beïnvloed door de gebruikers van een gebouw, of hoe hebben epidemische ziektes invloed op hoe we een gebouw inrichten? Na een periode van onderzoek ontstaat er vervolgens een werk, vaak in de vorm van een maquette of een aantrekkelijk ogende ruimtelijke installatie, die laat zien dat zelfs de kleinste architectonische details verbonden zijn met grote menselijke thema’s en nooit alleen maar over een gebouw gaan.

Fang Mij maakt abstracte schilderijen, met daarop structuren die je zowel onder een microscoop als in de ruimte zou kunnen tegenkomen: cel-achtige vormen, of juist langwerpige figuren, stipjes die via lijnen met elkaar verbonden zijn, of overlappende kleurvelden. Daaroverheen borduurt ze met draad weer een andere structuur. Fang is opgegroeid met zowel de Nederlandse als de Chinese cultuur, en hoewel ze zich naar de buitenwereld toe lang vooral als Nederlandse heeft gepresenteerd, heeft ze nu in zowel werk als leven de Chinese invloed volledig omarmd.

De schilderijen en muurschilderingen van Hadassah Emmerich zijn bont gekleurd, verleidelijk en sensueel. Geabstraheerde naakte vrouwenlichamen, of onderdelen daarvan zoals borsten en tepels, vervloeien met de weelderige vormen van planten of tropisch fruit. De werken zijn aantrekkelijk, maar worden nooit onbezorgd entertainment. De bonte kleuren zijn her en der subtiel vergrijsd, en het is bij nader inzien nog niet zo duidelijk of de geabstraheerde vrouwenlichamen een onschuldige viering van sensualiteit zijn, of een onvrijwillige objectificatie. Ook Hadassahs unieke werkwijze bevindt zich ergens tussen twee technieken in: ze snijdt vormen uit een lap linoleum, beschildert die, en drukte ze vervolgens tegen het doek of de muur. Het resultaat is een beeldtaal die wel schilderachtig is, maar ook iets mechanisch en afstandelijks heeft. Zo is het werk een samenspel van niet-eenduidige factoren, een situatie waar Hadassah zich door haar divers culturele achtergrond mee vertrouwd voelt.

De beelden die Warre Mulder maakt uit hout of acrylhars ogen als een mengeling van voorouderbeelden, stripfiguren en mythische personages. Ze lijken wat onbeholpen en hebben uitvergrote ledematen of komische gezichten, maar zijn tegelijkertijd ernstig en indringend. Hoewel er beelden bij zitten die puur uit vormonderzoek voortkomen, drukken ze vaker een idee uit over hoe de mens met het dagelijks leven omgaat - zoals figuurlijke oogkleppen en een afnemende spanningsboog door ons gebruik van internet, of ons blinde vertrouwen in de techniek van het Deltaplan, als ons beste wapen in de eeuwenoude strijd tegen de zee.

De beelden van Inderjeet Sandhu raken zowel aan kunst als aan design, en vangen grote maatschappelijke thema’s in concrete objecten. Neem zijn reeks marmeren platen en meubels waar stijve piemels worden ingeklemd tussen vroom biddende handen, als manier om de omgang van religie met erotiek aan te stippen. Of zijn transparante douchegordijnen waarop vensters en deuren zijn afgedrukt, en die verwijzen naar het fictieve en rigide karakter van landsgrenzen. Inderjeet zoekt met zijn beelden naar een nieuwe esthetiek, die het gevoel uitdrukt zich ergens thuis te voelen - een gevoel dat niet vanzelfsprekend is als je opgroeit binnen een Indiaas gezin in een oer-Hollands dorp.

Door middel van installaties, video’s en schilderijen zet Minne Kersten een tafereel neer dat de verbeelding aan het werk zet, een setting waarin je als kijker voelt dat er iets staat te gebeuren of al gebeurd is. Minne zoekt naar beelden die vastleggen wat vluchtig, of al verdwenen is, maar presenteert geen eenduidig en sluitend narratief. Er zijn altijd meerdere verhalen mogelijk, met betekenissen die per kijker verschillen en zich pas onderhuids en tussen de regels door laten ervaren.

Regisseur Vincent Sparreboom maakt documentaires die gaan over problematische familierelaties. In zijn afstudeerfilm zien we hoe hij omgaat met zijn manische moeder, die het slachtoffer dreigt te worden van een internetcrimineel. En de latere documentaire At the Feet of my Mother gaat over het proces van parentificatie - waarbij een kind de ouderrol op zich neemt omdat de ouders daarin tekort schieten - en de daarop aansluitende therapie waarin een familieopstelling wordt nagebootst.

Atousa Bandeh Ghiasabadi vermengde voor de poëtische film The Day I Disappeared de ervaringen van haar eigen vlucht van Iran naar Nederland met dat van anderen, om tot een universeler verhaal over vluchten te komen. Ook in haar latere werk speelt haar geboorteland vaak een rol: in een associatieve video met mijmeringen om er een stuk grond te kopen, of in een schilderij waarin ze zichzelf vastlegt als presentator van het journaal, vanwege de onvermijdelijke vraag om te duiden wat er in Iran gebeurt. Als stadstekenaar van Amsterdam brengt ze situaties van onvrijheid in beeld, terwijl ze aan haar beeldscherm gekluisterd zit om met zorgen en hoop de protesten voor vrijheid te volgen, die op dit moment door dappere Iraanse vrouwen worden gehouden.

In de surrealistische schilderijen van Mirjam Vreeswijk versmelten herkenbare objecten met abstracte kleurvlekken en weidse landschappen. Mirjams beeldtaal lijkt op die van een koortsdroom, waarin beelden en betekenissen in elkaar overgaan en de decoratieve strik ingezet wordt als stil verzet tegen een op efficiëntie en productie gefixeerde maatschappij.

Het fotografische werk van Jaya Pelupessy draait om reproductieprocessen van beeld. Ze maken je fijntjes duidelijk dat iedere foto een construct is, dat onder invloed van vele randvoorwaardes en keuzes tot stand is gekomen. Jaya kruist bijvoorbeeld het proces van analoge fotografie en zeefdrukkunst, met als resultaat een uniek werk waarvoor een zeefdrukraam - normaal slechts een onzichtbaar hulpmiddel voor eindeloze reproducties - drager van allerlei afbeeldingen is geworden. Of hij plaatst zelfgemaakte vellen en vormen in een analoge camera, waardoor het beeld dat afgedrukt wordt lijkt op een beeld dat normaal uit de digitale beeldbewerking van Photoshop rolt. Alle elementen van het werk, in vorm en betekenis, wijzen op het technische proces dat nodig is voor een afbeelding.

Ralf Kokke schildert zijn eigen versies van mythische figuren, en beelden die uit zijn dromen zijn ontsproten. De mensen en dieren die hij weergeeft lijken vaak te worstelen met hun geschilderde leven, in een sfeer van zowel humor als ongemak - niet toevallig twee belangrijke elementen uit Ralfs naar eigen zeggen neurotische persoonlijkheid.