Listen Now

Wie zijn de mensen die ervoor zorgen dat films van vroeger nog te zien zijn? We togen naar Amsterdam, naar het archiefgebouw van Eye, waar men zich ontfermt over het erfgoed van cinema. We vroegen Carolina Battaglini (26) en Martine Bouw (28), trainees bij Eye, over de magie en de bureaucratie dat hierbij komt kijken, over de keuzes die je moet maken als je restaureert en naar hun motivatie om de filmgeschiedenis levend te houden. En: wat zouden zij zelf afspelen als ze per ongeluk een nacht in het archief opgesloten zitten? De muziek in deze KAST is afkomstig uit de bekroonde compilatiefilm The Brilliant Biograph, in 2020 samengesteld door Eye en hier te bekijken: https://player.eyefilm.nl/en/films/the-brilliant-biograph. Deze muziek werd gecomponeerd en uitgevoerd door Daan van den Hurk.

Iedereen is bang en iedereen doet maar wat. In een openhartig, ontnuchterend en reflectief gesprek gaat Frank van Osch op Strijp-S in Eindhoven in gesprek met filmmaker Merlijn Passier. Als kind wilde Merlijn simpelweg beroemd worden. Succes en aandacht volgden inderdaad: met zijn mockumentary De Tranen van Castro won hij een Gouden Kalf en de animatie Bullet Time van Frodo Kuipers die hij produceerde werd ingezonden voor de Oscars. In de KAST blikt hij terug en kijkt hij vooruit. Een gesprek over zijn liefde voor rafelige tv, over het hoopgevend maken van de vaderlandse cinema en over de vrees voor zijn eigen sterfelijkheid. Een mogelijk vervolg op De Tranen van Castro staat in de startblokken en hij droomt van het maken een speelfilm, zoals een roadmovie met oudere mensen. "Ik heb een schoenendoos vol ideeën." [foto: LAVFotografie]

In de 33e KAST ploffen we op de bank met Guido Hendrikx. De filmmaker, geboren in Eindhoven, maakte eerder de documentaire Stranger in Paradise die IDFA in 2017 opende. Voor zijn nieuwste documentaire A man and a camera ging Guido met zijn camera langs de deuren van onbekende mensen, belde hij aan en zei hij geen woord. De reacties die hij daarop ontving, verwerkte hij in zijn film die dit jaar uitkwam. Hoe ontstond deze film? Wat wordt verwacht van de kijker? En wat kun je wel en niet laten zien? Een gesprek over durf, filmethiek en toekomstplannen. [foto: Square Eyes]

Oog voor beeld, hart voor mensen. Documentairemaker en sociaal ondernemer Jesse van Venrooij volgde een opleiding in social work, maar studeerde uiteindelijk af met een filmproject. De afgelopen jaren maakte hij meerdere documentaires met vaak stevige thema's, om iets onder de aandacht te brengen, en om bij te dragen aan een bredere blik en dialoog. En die soms landelijke bekendheid krijgen. In zijn laatste project komt alles samen: zijn filmstreamingplatform-in-oprichting Ethics gaat maatschappelijke thema's aan middels film en dialoog. De filmmaker als sociaal werker of de sociaal werker als filmmaker. "In dialoog kom je verder dan in tegenstellingen."

In de 31ste KAST gaat filmjournalist Kevin Toma op bezoek bij stopmotion-studio Holy Motion. Achter de deuren van deze Arnhemse studio, in 2020 opgericht door filmmaker Mascha Halberstad en producent Marleen Slot, wordt op miniatuurschaal hard gewerkt aan de aller-aller-eerste Nederlandse stopmotionfilm op speelfilmlengte. Hoe ziet zo'n productieproces van een stopmotionfilm eruit? En wat betekent het om te werken met een van de oudste animatiefilmtechnieken? Een gesprek over de charme van zichtbaar handwerk, over de liveaction-benadering van stopmotion en over wat goed gras is voor een animatie.

In deze 30e aflevering duiken we digitaal de KAST in met filmmaker Luuk Bouwman. Recent maakte hij de documentaire Allen Tegen Allen, over vooroorlogse fascistische bewegingen in Nederland. Luuk werd geboren in Oss. Na zijn tijd aan de kunstacademie AKV|St.Joost in Breda had hij zo'n tien jaar succes met zijn punk-band Aux Raus. De laatste jaren ligt zijn focus op film, maar de punk-mentaliteit is nooit verdwenen. De filmwereld zou wat hem betreft ook gebaat zijn bij meer ruimte voor experiment. Een gesprek over over hoe het maken van een film soms lijkt op het bouwen van een kathedraal, hoe kunst van nature niet urgent is en over zijn computer die overloopt van nieuwe ideeën.

Zijn korte film Marlon Brando werd geselecteerd voor de Semaine de la Critique van het prestigieuze filmfestival van Cannes. En toen kwam de pandemie, en ging het hele festival niet door. "Dat is echt toch een giller? Ik wilde er bijna een t-shirt van maken." Voor KAST 29 bezoeken we Vincent Tilanus in zijn woning in Amsterdam. De 27-jarige filmmaker, geboren en getogen in Nijmegen, praat graag over zijn vak - en heeft wat te vertellen. Na een blauwe maandag rechtenstudie, vertrok hij voor een jaar naar de European Film Collega in Denemarken om vervolgens toegelaten te worden tot de Filmacademie. Hij maakte de afgelopen jaren meerdere precieze en ontroerende korte films, altijd gefragmenteerd verteld. Concreet en tot de kern komend, zonder letterlijk te zijn. Een 'sociologische regisseur', zo ziet hij zichzelf misschien wel. Waarom liegen mensen? Waarom zijn dingen altijd zo ingewikkeld? Waarom zijn emoties nooit zwartwit? "Film is mijn gateway om die dialoog te voeren met anderen." Nice to know: zijn film Jungske kun je zien op de website van Gelders Doek: https://geldersdoek.nl/. Zijn film Marlon Brando staat op de shortlist voor de Iris Prize (Cardiff) en maakt tijdens het volgende Go Short-festival kans op de Go Short VEVAM Award.

Hij leeft op een dieet van minstens 1 documentaire per dag. Op een goede dag zijn dat er zelfs 4. Zelfs het wachten op de bus ziet hij als een mogelijkheid om verder te kijken. Na de aftiteling volgt steevast het schrijven van een stukje over de film, die allemaal in zijn wekelijkse nieuwsbrief De DocUpdate verschijnen. Voor KAST 28 gaan we om tafel met filmkenner en veelkijker Helmut Boeijen. Helmut begon als popjournalist en radiopresentator, werkte vervolgens aan programma’s voor de VPRO en Omroep Brabant en regisseerde enkele documentaires. Tegenwoordig doceert hij aan de Fontys Hogeschool Journalistiek in Tilburg. Naast zijn eigen nieuwsbrief verschijnt er nu ook wekelijks een die hij voor 2Doc maakt. Een gesprek met (zoals ze hem thuis noemen) "de grote filmspecialist" over zijn onverzadigbare liefde voor documentaire, zijn missie in het laagdrempelig delen van bijzondere films met zoveel mogelijk mensen en het hebben van kennis over de meest rare onderwerpen in de wereld.

Marieke Widlak studeerde Ruimtelijk Ontwerp aan de Willem de Kooning Academie, maar studeerde vrij onconventioneel af met een documentaire. Met deze zeer persoonlijke film sleepte ze een Wildcard in de wacht. Voor de 27e KAST gaat filmjournalist Kevin Toma uitgebreid in gesprek met deze gedreven filmmaker. Hoofdonderwerp: haar vers-afgeronde Teledoc Campus-film Centen van Knegsel, waarin haar grootouders na 40 jaar ontwikkelingshulp aan een Indiase priester aan Marieke vragen om nu het stokje over te nemen. In de film onderzoekt ze of zo’n vorm van ontwikkelingshulp nog wel van deze tijd is en weegt ze haar besluit af. Met haar nieuwe film, nu in de maak, poogt ze iets meer afstand te houden. Een gesprek over de valkuilen en de waarde van een persoonlijk perspectief.

In KAST 26 een openhartig gesprek met regisseur Josefien van Kooten. Josefien studeerde een blauwe maandag theologie, maar maakte al snel de ommezwaai naar film. Nu, bij haar derde film, durft ze zich pas echt documentairemaker te noemen. Haar laatste film over een eigenzinnige hondentrainer werd geselecteerd voor de Gouden Kalf-competitie en zorgde voor veel publieke opschudding. Over het omgaan met onzekerheid in het maakproces en over het leren opkomen voor jezelf. Een diepte-interview met een beeldmaker wiens minst favoriete ding praten is, maar wiens liefde voor documentairefilm des te groter.

Bestaat er zoiets als de regionale film? Filmmaker en initiatiefnemer van Gelders Doek Klaas Arie Westland vraagt het zich af. Toch maakt hij zich er hard voor. Hij studeerde aan het AKV|St.Joost in Breda, woonde even in Amsterdam om zich vervolgens te vestigen in Arnhem. Hier richtte hij Gelders Doek op: een platform om de Gelderse maker in beeld te brengen en zo de regio een boost te geven op het gebied van film. Elke maand organiseert hij filmavonden in LUX in Nijmegen en Focus Filmtheater in Arnhem waar het werk van studenten en van gevestigde makers wordt vertoond. In KAST 25 gaat het over 'de Gelderse film', over het nut van een snelgeldfonds en over filmmaken in coronatijd. Een gesprek met een filmmaker die per ongeluk het gezicht werd van een succesvol regionaal filmplatform, en over zijn behoefte om zich weer meer te richten op zijn eigen werk.

Een gesprek op 96 kilometer afstand. Want: corona. Te gast in onze 24e KAST is Miriam van Oort. Als impactproducent probeert zij maatschappelijke verandering te bewerkstelligen door campagnes te ontwikkelen voor documentaires. Dit deed ze onder meer voor de succesvolle documentaire De Kinderen van Juf Kiet en de Brabantse film Zorg voor Doy die nu in postproductie is. Wat betekent het om te pionieren met dit relatief nieuwe beroep? En hoe is het om een impactproducent te zijn in corona-tijd? Een openhartig gesprek over haar missionarisdrang en hoe we met film de wereld kunnen veranderen.

Hij is een nationaal begrip als het om het verkondigen en verspreiden van de filmliefde gaat. Met zijn lezingen en cursussen reist filmkenner Jan Salden al meer dan 30 jaar het hele land door om het publiek aan te steken met zijn grenzeloze enthousiasme over het medium. Voor onze podcast bezoeken we Jan in zijn woning in Sittard, die tot de nok toe gevuld is met DVD’s en video’s en boeken over films. Een echte cinefiel, zou je zeggen. Maar zo wil hij niet worden gezien. “Ik zou nog niet als cinefiel dood gevonden willen worden.” Omdat het een arrogant concept is dat er vanuit gaat dat je 'de betere film’ kijkt en waardeert. Maar ook omdat je je dan afzet tegen een heleboel andere producties, zoals genrefilm en blockbusters. Zelf wisselt Jan in zijn lezingen moeiteloos fragmenten van een Tarkovski-film af met die van superheldenfilm The Avengers. Een gesprek over het snobisme in filmkritiek, de bioscoop als gewijde plek en over het toenemende plezier hoe beter je kijkt. En over zijn lievelingsfilm.

Ilja Kok wil werelden verbinden. Naast dat ze in Europa reizen begeleidt en lesgeeft in tourisme, is ook haar productiebedrijf een soort reisbureau. Het Bredase Copper Views maakt betekenisvolle documentaires over mondiale vraagstukken. Films met een blik op de wereld, die bijdragen aan het doorbreken van vooroordelen en stereotype beeldvorming en aan beter onderling begrip. Vergezeld door koffie en appelflappen spraken we met oprichter en producent Ilja Kok over wat het betekent om filmproducent te zijn, het hebben en behouden van je missie en het maken van daadwerkelijk impact met je film. Maar ook over het belang van verliefdheid tussen financiële gevers en makers, en over het huwelijk dat wordt aangegaan tussen de regisseur en de producent. De KAST in met een filmproducent, autodidact en missionaris.

Met het einde van het jaar in zicht blikt journalist Luuk Heezen voor de 21e KAST uitgebreid terug met filmrecensent Kevin Toma. Kevin studeerde Film en Opvoeringskunsten aan de Katholieke Universiteit Nijmegen. Hij schreef filmrecensies voor de Filmkrant, was webredacteur voor Cinema.nl en is sinds 2007 filmjournalist voor de Volkskrant. Ook is hij muzikant en componist en begeleidt hij stille films. Met een dieet van gemiddeld 1 film per dag ziet Kevin ontzettend veel. Wat waren de hoogtepunten van filmjaar 2019? En waar mogen we ons het komende jaar op verheugen? Vol liefde vertelt hij uitvoerig en geanimeerd over de films die je absoluut niet mag missen. Een podcast over filmtaal en taal rondom film.

In deze jubileum-KAST gaan we op bezoek bij filmmaker Jenny van den Broeke. Al doet deze functietitel haar enigszins tekort - zelf noemt ze zich onder meer animatiefilmer, documentairemaker, av-kunstenaar, producent en digital storyteller. Ze studeerde animatie, was medeoprichter van het Bredase animatiecollectief Studio APVIS en maakte de docu Blinde Liefde. Nu gaat Jenny op eigen houtje verder als kunstenaar en doceert ze daarnaast aan de AKV|St.Joost. Een alleskunner? Misschien, maar vooral iemand met een onophoudelijke nieuwsgierigheid en ontdekkingsdrift. Schijnbaar probleemloos hopt ze tussen disciplines en domeinen en legt ze de brug tussen kunst en zorg. Met haar voorkeur voor het zintuiglijke ontwikkelde ze onder meer de indrukwekkende VR-installatie die je als gebruiker het gevoel geeft je in het hoofd van iemand te bevinden die worstelt met schizofrenie en psychotische episodes. Voor KONKAV KAST bezocht filmjournalist Kevin Toma deze pionier van traditionele en nieuwe vertelvormen. Ze praten over de maatschappelijke betekenis van haar werk, nieuwerwetse monniken en de kracht van verbeelding en empathie. Ook stapt Kevin zelf in de VR-installatie, waar hij de grip op de realiteit even kwijtraakt. [credits: Ver Binnen is gemaakt binnen het programma Playgrounds Next. Het geluid in de installatie is ontwikkeld door sound designer Michiel van de Weerthof.]

Hij weet het nog precies. Hij was 8 jaar, reed weg van het fietsenhok van zijn basisschool, bleef staan op een hoekje en wist het zeker: hij zou filmmaker worden. De jaren erna keek regisseur Justus van den Elsen alles wat hij maar kon huren bij zijn lokale cinematheek, kocht zijn eerste camera met het geld dat hij won via een belspel op tv en maakte onder meer met zijn buurtgenootjes een parodie op Lord of the Rings. Nu is hij 28 jaar en zijn productiebedrijf Dirty Paws staat als een huis. Het Tilburgse bedrijf maakt zowel producties in opdracht als eigen films. Filmmaker Frank van Osch gaat met Justus in gesprek over het luisteren naar je intuïtie en over zijn liefde voor magisch-realistische volksvertellingen. En over een blauwe bestekbak.

Al tien jaar lang draait het leven van Niels Hoebers, maker van ambachtelijke stopmotion-animatie, volledig om miniatuur en klein. Voor de 18e KONKAV KAST mocht journalist Luuk Heezen rondneuzen in zijn Eindhovense studio. Ze spraken over het plezier van het werken met je handen en over het belang van ruimte om te kunnen dromen en te verbeelden. Voor zijn werk gebruik Niels het allerliefst miniatuurvoorwerpen die qua materiaal en schaal zo goed mogelijk kloppen. Zo bakte hij ooit een echt brood van 5cm lang en breide zijn moeder onlangs een trui met naalden van 1 mm dik. Op dit moment is Niels bezig met zijn grootste uitdaging ooit: een stopmotion-animatie die 720 uur duurt. Een bewegend schilderij die mensen laat verwonderen. De Koning mocht dit werk al bewonderen. Wij kunnen niet wachten.

En opeens bevond filmjournalist Kevin Toma zich in de Red Room: de iconische en mysterieuze locatie uit de Twin Peaks-serie. Zo overtuigend en vertrouwd, dat je elk moment FBI-agent David Cooper naast je zou verwachten. De set is echter onderdeel van de grote expositie Someone is in my House in Maastricht, volledig gewijd aan de bedenker van deze wereldberoemde serie: David Lynch. En anders dan je zou verwachten, staat hier niet zijn film- en televisiewerk zoals Blue Velvet, Lost Highway of Mulholland Drive centraal. Lynch, van oorsprong namelijk beeldend kunstenaar, toont hier een groot deel van zijn oeuvre dat vaak voor velen juist onbekend is. Voor KONKAV KAST gingen we om tafel met Stijn Huijts, directeur van het Bonnefantenmuseum, en spraken we over het verleidelijke, duistere en ongrijpbare werk van deze grootmeester, bij wie hij voor deze expositie meerdere keren op bezoek ging. In de ontelbare litho’s, tekeningen, schilderijen en objecten en installaties verbeeldt Lynch volgens Huijts de “dualiteit van de uiterlijke koek & ei aan de ene kant en de onderhuidse dreiging en duisternis aan de andere kant.” Een gesprek over deze beeldend kunstenaar die we vooral kennen omdat hij zin kreeg om zijn schilderijen tot leven te brengen.

De directeur en oprichter van het Eindhovense documentairefestival DOCfeed mag je gerust een kameleon noemen. In een eerder leven was Frans Mouws namelijk onder meer machinist van een zeeschip, schrijver van 15 boeken en ICT-manager bij een bank. Tegenwoordig staat zijn leven volledig in het teken van het filmfestival, waar hij zich bijna als een missionaris voor inzet. Het doel? Elkaar ontmoeten, begrip voor elkaar opbrengen en zo de wereld een beetje mooier maken. En hiervoor is documentaire, volgens Frans de olympische spelen van de filmwereld, een perfect middel. Aan filmmaken (want ja, dat doet hij ook) komt hij nog nauwelijks toe. Maar áls hij er dan een mag maken, dan is zijn langgekoesterde wens een film over de dodo. Met de 6e editie van DOCfeed voor de deur gaat KONKAV met Frans in gesprek over offline ontmoeten, het sappelen in de cultuursector en de internationale filmwereld voor een weekend naar Brabant halen.