Listen Now

In de graphic novel Lichtstadfamilie. Kameraden (1968-1972) van Maurice van Turnhout en Matijs van de Kerkhof maken we kennis met de fictieve arbeidersfamilie Hultermans, waarvan zoon Frans zich aansluit bij de Rode Jeugd. Wie waren de Rode Jeugd? Welke plek nemen zij in in de geschiedenis van Eindhoven? En welke paralellen kunnen we trekken tussen de protesten van de Rode Jeugd en onze huidige samenleving? Maurice en Matijs spreken erover in de ISVW podcast.

Hoeveel Socratessen bestaan er? Als je Nietzsche, Hegel, Derrida en vele anderen leest, lees je net zoveel Socratessen als filosofen. Hoe komt dit? En hoe komt het dat al die Socratessen geloofwaardig zijn? Dat is het raadsel Socrates. In de nieuwe aflevering van de ISVW podcast spreekt Rico Sneller, Socrates-expert en auteur van het boek Het raadsel Socrates (verschijnt in 2021), over de filosofie Socrates en zijn betekenis in de geschiedenis van de filosofie. Meer weten? Kom dan van 10 t/m 14 mei 2021 naar de filosofieweek ‘Het raadsel Socrates’.

Enrique Dussel is een van de belangrijkste denkers van onze tijd. Met zijn bevrijdingsfilosofie levert hij kritiek op het kolonialisme en imperialisme en stuurt hij ons naar een ethiek op basis van ecologisch denken. Wil Heeffer schreef over Dussels gedachtegoed het boek De bevrijdingsfilosoof (ISVW, 2020). Waar staat de Latijns-Amerikaanse filosofie voor in het postkoloniale tijdperk? Hoe leeft de precolumbiaanse filosofie door in het huidige Zuid-Amerika? En hoe kunnen wij deze filosofie toepassen in Europa? Wil Heeffer spreekt erover in de ISVW podcast.

Wat kan de filosofie van Hannah Arendt betekenen voor de uitvoering van overheidsbeleid? Kunnen we onze functie en onze persoon verenigen op de werkvloer? En wat zou er gebeuren als we protocollen minder bepalend maken, en ruimte maken voor het handelen van het individu? Ellen Boleij, auteur van Een draad in het weefsel (ISVW, 2020), spreekt erover in aflevering 27 van de ISVW podcast.

De westerse filosofie is een vreemde eend in de bijt. Levenskunsten uit de rest van de wereld hebben namelijk een holistisch mens- en wereldbeeld. Wat houdt dit in? Wat kunnen we leren van de oosterse, Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse filosofietradities over de netwerkgedachte, het zoeken zonder vooroordelen en grenzeloze nabijheid? En hoe kunnen we de abstractie van sommige stromingen begrijpen en beoefenen? Michel Dijkstra, co-auteur van Wu wei. Ubuntu. Buen vivir, spreekt erover in de ISVW podcast.

Kunnen we films en teksten die niet meer in onze tijdsgeest passen nog kijken en lezen? Gert Jan Roskammer, redacteur bij ISVW, stelde deze vraag tijdens de summerschool ‘Foute denkers’ aan de hand van een van de controversieelste auteurs van de 20e eeuw: Ezra Pound. Wat maakt Ezra Pound zo moeilijk te lezen? Waarom wilden sommige mensen Ezra ‘cancelen’? Wat betekent cancelen eigenlijk? En is het eigenlijk wel verstandig om iets of iemand te willen cancelen? Gert Jan spreekt erover in aflevering 25 van de ISVW podcast.

In juli 2021 vindt op Landgoed ISVW het Karel van der Leeuw herdenkingsweekend plaats: Chinese filosofie, met bijdragen van Dianne Sommers, Burchard Jan Mansvelt Beck, Jan Bor en Jan De Meyer. In deze aflevering van de ISVW podcast praat Dianne Sommers, filosoof en klassiek Chineesexpert, ons bij over Chinese filosofie. Wat zijn onze grootste misverstanden over Chinese filosofie? Hoe verschilt het Westen met China m.b.t. psychologie? En hoe leeft de klassieke Chinese filosofie door in het huidige communistische China? Je hoort erover in de ISVW podcast.

In de samenleving van nu ligt de nadruk op grootschalig samenwerken. We doen bijna niet anders meer, maar zijn we er eigenlijk wel goed in? We gaan er op z’n best onwennig mee om. Volgens Ramon Hagedoorn kunnen we veel leren van het samenwerken van bijen; grootschalig samenwerken doen ze al miljoenen jaren. Ramon schreef hierover het boek Het Bijeffect (ISVW, 2020). In deze aflevering van de ISVW podcast vertelt hij meer over de samenwerkingsfilosofie van bijen.

Op welke manier hou je gesprekken licht, speels en toch diepgaand? Hoe stel je de juiste vraag, met de juiste woorden, op het juiste moment? Een goed filosofisch gespreksleider weet precies hoe je de juiste snaar raakt bij een gesprekspartner. Over juiste snaren gesproken: een filosofisch gesprek heeft veel weg van muziek maken. Het vereist meesterschap om het juist en met schwung te doen. Kristof Van Rossem schreef hierover het boek Het filosofisch gesprek (ISVW/LannooCampus, 2020). In aflevering 22 van de ISVW podcast spreekt hij over zijn filosofische partituur.

‘Taal is niet onverschillig.’ We worden omgeven en gevormd door taal. Soms hebben we niet eens door hoe groot de invloed van ons populaire taalgebruik is. Hoe zorgt taal voor sociale verandering? Hoe raakt een woord beladen? En hoe gevaarlijk is de taal in het beïnvloeden van ons alledaagse leven? Christien Brinkgreve, hoogleraar sociologie aan de Universiteit Utrecht en mederedacteur van Taalkracht, wijdt de aandacht aan deze vragen in de nieuwe aflevering van de ISVW podcast.

Deze oud-Chinese tekst kan ons vandaag veel leren over leven, werken en besturen: Wortels van levenskunst. In aflevering 20 van de ISVW podcast spreekt vertaler Carlo Hover over het belang van de klassieke aforismen van Hong Zicheng. Wat is de geschiedenis van deze tekst? Waarom zouden bestuurders er goed aan doen om deze tekst te lezen? En wat kunnen we leren van het gematigde leven dat Hong Zicheng beschrijft? Luister naar de ISVW podcast.

Wat betekent het om een egel of een vos te zijn? In aflevering 19 van de ISVW podcast geven we samen met Thomas Heij, filosoof en vertaler, aandacht aan De egel en de vos van Isaiah Berlin. Wat bedoelde Berlin met zijn onderscheid tussen egels en vossen? Is het mogelijk om dat onderscheid altijd te maken? En waarom vond Berlin dit onderscheid belangrijk? Thomas Heij, vertaler van de nieuwe Nederlandstalige editie, spreekt erover in de ISVW podcast.

Het socratisch gesprek: een gespreksvorm die door de eeuwen heen actueel is gebleven. In aflevering 18 van de ISVW podcast spreekt Marlou van Paridon, auteur van Socratisch gesprek voor beginners (ISVW Uitgevers, 2018), over de geijkte gespreksmethode. Hoe is de methode veranderd sinds Socrates? Wat voor invloed heeft Kant gehad op het moderne socratisch gesprek? En zou het socratisch gesprek wel of niet werken in de Tweede Kamer? Marlou geeft antwoord in de ISVW podcast.

Wil een giraffe dansen? In aflevering 17 van de ISVW podcast laat Brenda Raa zien dat die vraag absoluut niet betekenisloos is. Sterker nog, het is een perfecte vraag om filosofie te introduceren aan kinderen. Brenda Raa organiseert maandelijks het Kidscafé op Landgoed ISVW, gelijktijdig met het Filosofisch café van de Vrienden van de ISVW. Hoe gaat filosoferen met kinderen in z’n werk? Wat onderscheidt een gesprek van een filosofisch gesprek? En hoe krijg je die op gang, zonder te sturen op de uitkomst?

We leven in een cultuur van meetbare kennis. We lijken alleen maar naar school te gaan om een toets te kunnen halen. In aflevering 16 van de ISVW podcast is het woord aan Jan Bransen, hoogleraar filosofie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. In zijn boek Gevormd of vervormd? (ISVW Uitgevers, 2019) geeft hij een vurig pleidooi voor een ander onderwijs. Het onderwijs kan vormen; om dat te bereiken moet het roer om.

In aflevering 15 van de ISVW podcast spreekt Maarten van Buuren over de grensverleggende filosofie van Spinoza. Hoe wist Spinoza de Nederlanden visie te geven op de toekomst? Hoe is zijn grensverleggende filosofie over Europa verspreid? En op welke denkwegen kan Spinoza ons ook vandaag nog zetten? Maarten van Buuren legt het uit.

Een van de invloedrijkste Franse denkers, Michel Foucault, ging in De woorden en de dingen op zoek naar de uithoeken van het bestaan van de moderne mens. In aflevering 14 van de ISVW podcast vertelt kenner Laurens ten Kate over Foucault en de paradoxale verhouding tussen moderniteit en postmoderniteit. Wat betekent het om de moderne mens te zijn? En moeten we wellicht over naar een nieuw mensbeeld?

Wat leert de Griekse mythologie ons over de coronacrisis? Hoe gaan wij als mens om met onze onzekerheid en wat doen we met de duivelse dilemma's die we soms op moeten lossen? In aflevering 13 van de ISVW podcast laat Moïra Müller zien wat de Griekse mythologie ons kan bieden. Moïra is verbonden aan de universiteit van Barcelona als onderzoeker. In haar werk buiten de academie verbindt ze de Griekse filosofie en mythes met het heden, en biedt op deze manier een nieuw perspectief op actuele vragen.

In aflevering 12 van de ISVW podcast spreekt Jannah Loontjens over vrijheid, waarheid, liefde: woorden die veel kunnen betekenen, en in de geschiedenis van de filosofie vaak van betekenis zijn veranderd. Wat betekenen deze woorden nu? En hoe verhouden wij ons tot deze concepten? In de ISVW podcast bespreekt ze het gedachtegoed van onder meer Sartre over vrijheid, Foucault over waarheid, en Barthes en Badiou over liefde.

Hoe kunnen we onze huidige uitdagingen, zoals de ecologische crisis en de kloof tussen rijk en arm, benaderen vanuit een perspectief van overvloed? Kunnen we een omslag maken van nemen naar geven? In aflevering 11 van de ISVW podcast spreken we met Karim Benammar. Hij is een filosoof gespecialiseerd in transformerend denken. Hij is verbonden aan THNK School of Creative Leadership en The School of Life Amsterdam, heeft gedoceerd aan de Universiteit van Kobe en was lector aan de Hogeschool van Amsterdam.